Astana anlaşması
Türkiye, Rusya ve İran garantörlüğünde başlayan Astana süreci, Suriye sahasındaki çatışmaları azaltıp siyasi geçiş süreci için altyapı oluşturmayı hedeflemektedir. Astana süreci kapsamında ilerleme kat eden tarafların mutabık kaldığı gerilimi azaltma bölgeleri arasında, İdlib gerilimi azaltma bölgesi öne çıkmaktadır. İdlib‘teki gerilimi azaltma bölgesi Türkiye‘nin ve Rusya‘nın gözetim noktaları kurması ile denetlenecek ve çatışmalar durdurulacaktı. Nitekim Suriyeli muhalifler ile Esad rejimi arasında sınır olarak İdlib’in doğusundan geçen tren hattı belirlenmişti. Tren hattının doğusu HTŞ tarafınca kontrol edilirken, Esad rejimi ve rejim yanlısı milisler bölgeyi Rus hava desteği ile ele geçirdi. İkinci bir sınır hattı olarak ise Halep-Hama otoyolu belirlendi. Otoyolu ile tren hattı arasındaki bölgeye TSK gözetim noktaları kuracak, Rusya ise tren hattının doğusunda hakimiyet sağlıyarak taraflar arasındaki çatışmalar iki garantör ülke tarafından sonlandırılacak.
Tren hattı
Esad rejimi ve rejim yanlısı milislerin Astana anlaşmasının aksine tren hattını sınır olarak görmeyip, tren hattının batısına geçtiği görülmekte. Özellikle Ebu Zuhur Havalimanı’nın Esad rejimi ve rejim yanlısı milislerce ele geçirilmesinden sonra stratejik Serakip ilçesine doğru ilerleyen rejim yanlısı milislerin Astana anlaşmasına riayet etmedikleri görülmekte. Ayrıca bu süreçte rejim hava kuvvetlerine ilaveten Rus hava kuvvetlerinin de Suriyeli muhaliflere ve sivil yerleşim yerlerini bombalamış olması, Astana sürecinin kırılganlığını tekrar göstermekte.
Diğer taraftan Esad rejimin ve rejim yanlısı milislerin Serakip’e doğru ilerlemesini durdurmak için Suriyeli muhalifler ortak operasyon merkezi kurup karşı saldırıya geçti. Karşı saldırı sonucu birkaç köy geri alınabildi. Ortak operasyon merkezine Ceys el Nukba, Ceys el Nasr, Liva Arbain, Ahrar uş Şam, Feylak uş Şam, Ceys el Ahrar, Ceys İdlib Hür, Ceys el İzze, Nureddin Zengi Hareketi, Ceys el Sani, 23. Tümen ve Fırka el Evvel el Masah katılmaktadır.
Hava saldırıları
Astana’da kararlaştırılan İdlib gerilimi azaltma bölgesine aykırı bir şekilde İdlib bölgesine yönelik hava saldırıları devam etmektedir. TSK’nın İdlib’e intikal kapsamında Afrin’in güneyinde konuşlandığı bölgeye yönelik hava saldırıları gerçekleşmese de, TSK’nın bulunmadığı tüm bölgelerde hava saldırıları devam etmektedir. Askeri hedeflerin yanısıra sivil yerleşim yerleri, pazarlar ve hastaneler de bombalanmaktadır. İdlib’teki bombardıman Esad rejimi hava kuvvetleri ve Rusya hava kuvvetlerince gerçekleştirilmektedir.
Hava saldırılarına ilaveten Esad rejimin Serakip kasabasına yönelik küçük çaplı kimyasal saldırısında bulunmuş olması, Esad rejimin İdlib’teki gerilimi azaltma bölgesine riayet etmediği ve Rusya’nın da Esad rejimini durdurması gerekirken, destek verdiği görülmekte.
TSK’nın El-Eys üssü
Astana anlaşması kapsamında TSK’nın tren hattı ile Halep-Hama otoyolu arasında kurması planlanan gözetim noktaların uzun süredir kurulmamış olması Rusya tarafından eleştirilmiş ve Türkiye’nin İdlib’e intikal sürecini hızlandırması istenilmişti. Nitekim TSK’nın belirlenmiş bölgeye ilk kuracağı gözetim noktası stratejik El-Eys beldesi olmuştur.
TSK konvoyun El-Eys’e ulaşmak üzere yolda olduğu esnada, El-Hader’den taciz ateşi açılması sonucu TSK konvoyu geri çekilmiş ve güvenli bir bölgede beklemiştir. Ertesi gün tekrar El-Eys’e doğru harekete geçen TSK konvoyu yol üstünde park halinde bulunan bombalı araç saldırısına uğramış ve Türkiye’ye geri dönmek zorunda kalmıştır. Saldırı sonucu 1 sivil personel şehit olmuştur.
Aradan kısa bir zamanın geçmesi ardından TSK konvoyu Türkiye’den tekrar El-Eys’e doğru yola çıkmış ve hedefine varmıştır. El-Eys’te gözetim noktası kurma faaliyetleri devam ederken, El-Hader bölgesinden TSK’ya havan saldırısı düzenlenmiş ve TSK El-Hader’de bulunan terör örgütlerine ÇNRA atışı ile karşılık vermiştir. TSK’nın El-Eys’te uğradığı saldırı sonucu 1 askerin şehit olduğu, 5 askerin ve bir sivil personelin yaralandığı belirtilmiştir.
