Esed rejimine bağlı milis yapılar arasında mazisi en eski grupların başında gelen Ulusal Savunma Güçleri’nin insan kaynağı yerel savaş ağaları ve kriminal kliklere sırtını dayamaktadır. Bu sebeple sadece Nusayrilerden değil aynı zamanda Sünnilerden ve Hıristiyanlardan oluşan çok sayıda USG grubu sahada aktif olarak yer almaktadır. Newlines Institute tarafından hazırlanan “Under the Guise of Aid: The Far-Right French NGO Allegedly Supporting War Crimes in Syria” başlıklı raporda rejimin savaş suçlarına bulaşan ve Hıristiyanlardan oluşan bazı Ulusal Savunma Güçleri (USG) gruplarıyla Fransız STK’ların ilişkileri detaylı şekilde ele alınmıştır.[1] Rapora konu olan SOS Chrétiens d'Orient (SOSCO) adlı STK Fransa’da faal olup aşırı sağ hareketlerle ilişkilere sahip konumda. Ortadoğu’daki Hıristiyan nüfusu hedefleyen bir yardım kuruluşu olma iddiasındaki SOSCO’nun Fransız Savunma Bakanlığı ile 2015-2020 arası dönemde “resmi ortaklık” ilişkisine sahip olduğu bilgisi raporda vurgulanmıştır.
Kendisini Suriye’deki azınlıkların yegane koruyucusu şeklinde niteleyen Esed rejiminin SOSCO ile ilişkileri SOSCO’nun 2013 Ekim’deki kuruluşunun hemen devamındaki döneme dayanmaktadır. “Suriye’de Noel” teması altında Suriye’ye giden ve rejim unsurlarıyla temas eden kurum yetkilileri rapora göre bu ziyaretin dönüşünde daha fazla fon bulabilmek için bölgede silahlı gruplar tarafından Hıristiyanların kafaları kesilerek infaz edildikleri iddiasıyla manipülasyonda bulundular. Şahıslar ve kurumlardan elde edilen fonların ise bölgedeki Hıristiyan siviller yerine kullanılmaktan ziyade Hıristiyanlardan oluşan USG milis gruplarının fonlanmasında kullanıldığı bir diğer iddia konumundadır. Bu milis gruplarından öne çıkanlar ise Simon el-Vekil komutasındaki Maharda USG ile Nebil el-Abdallah komutasındaki Sukaylebiye USG grupları olmuştur. Bu gruplar aynı zamanda İran Devrim Muhafızları ve Suheyl Hassan komutasındaki Kaplan Güçleri ile de yakın ilişkilere sahip olsalar da SOSCO ile maddi ve manevi ilişkilerinin 2014 yılına kadar dayandığı ileri sürülmektedir. Bilhassa Vekil’in komutasındaki milislerin adam kaçırma ve cinayetlerle dolu bir karneleri olduğu ileri sürülürken Sezar dosyasındaki ceset fotoğrafları içerisinde Vekil’in güçleri tarafından alıkonulan sivillerin de olduğu rapordaki mülakatlarca teyit edilmektedir. Ayrıca bu USG gruplarının zorla mala el koyma ve çocuk savaşçı devşirme gibi suçlarla da sabıkalı olduğuna dair yazılı/görsel deliller raporda kendilerine yer bulmuştur. Raporda Maharda USG komutanı Vekil’in sorumlusu olduğuna dair teyide ulaşılan çok sayıda katliam da vurgulanmıştır. Buna göre 2012’de Kafr Zita, Savran, Latamina, Kubeyr, Tremse, Alfan, Halfaya’da 2013’te Ceb Hsara ve Kafr Hud, 2014’te Savran , 2015’te Rityan ve Cisr eş-Şügur ve 2017’de Tedmür’deki katliamlar Vekil’e bağlı milislerin de dahli olan hadiselerdir. Bahsi geçen katliamlarda rapora göre en az 700 sivil katledilmiştir.
Esed rejimi SOSCO ile kurulan paravan STK’lar ve sorumlu figürler[2] üzerinden temas kurarak hem yabancı STK’ların ülkede doğrudan yerel figürlere temasını engellemiş hem de ilişkileri STK’lar arası ilişkiler kılıfına sokmuştur. Lakin son kertede SOSCO’nun bölgedeki faaliyetleri fiilen Esed rejimine bağlı milis güçlerin Fransız bir STK tarafından fonlanması bir başka ifadeyle Fransız vergi mükelleflerinin savaş suçlusu Esed milislerine desteği anlamına gelmektedir. Fransız Lafarge şirketinin Daeş ile ticaretinin kanıtlanmasının uluslararası kamuoyunda yarattığı tepki gibi Fransız bir STK’nın savaş suçlusu şüphelisi yapılarla ilişkilerinin detaylı şekilde ortaya çıkarılması orta ve uzun vadede uluslararası mahkemeler için dosya malzemesi olabilir.
Ömer Behram Özdemir
[1] https://newlinesinstitute.org/syria/under-the-guise-of-aid-the-far-right-french-ngo-allegedly-supporting-war-crimes-in-syria/ , Erişim Tarihi: 29 Kasım 2021.
[2] Karma isimli STK ve Esma Esed’e yakınlığı ile bilinen Hala Şavi SOSCO ile temas kuran kurum ve kişiler olarak raporda yer almıştır.
