Suriye Sünni ulemasının önde gelen isimlerinden olan Şeyh Usame el-Rıfai 1944’te başkent Şam’da doğdu. Babası yine ünlü bir Şam alimi olan Abdulkerim el-Rıfai’dir.
Üniversite eğitimini Şam Üniversitesi’nde Arap dili üzerine alan Usame el-Rıfai din adamlığı görevine ise 1971’deki mezuniyetinin hemen ardından Şam’da babasının adını alan Abdulkerim el-Rıfai camiinde imam olarak başladı.
1970li yılların sonların Suriye’de rejim ile İslami gruplar arasında yaşanan ve küçük çaplı bir ayaklanmayla sonuçlanan süreçte Esed rejimi tarafından “Müslüman Kardeşler” grubuna bağlı olmakla suçlanan ve baskı gören Rıfai 1981’de ülkeden ayrılarak 2000 yılına kadar Suudi Arabistan’da sürgün hayatı yaşadı.
Hafız Esed’in ölümü ve Beşar Esed’in yönetime geçmesi sonrası tekrar ülkeye dönen Rıfai başkentte etkin bir alim olarak dini çalışmalara devam ederken Esed rejiminin dönem dönem gösterdiği esnek tutumlardan faydalanarak yardım faaliyetlerine de öncülük etmişti. Kardeşi Sariya el-Rıfai ile birlikte etkin olduğu bu hareket Zeyd Cemaati olarak bilinmekteydi.
Ayaklanma günlerinde ise halk talepleri ve muhaliflerin yanında pozisyon alan Rıfai Ağustos 2011’de (Ramazan ayı Kadir Gecesi) rejim güvenlik birimleri ve milislerinin saldırısı sonrası Şam’daki Abdulkerim el-Rıfai camiisinde cemaati ile birlikte darp edildi. Rıfai gibi Şam’da oldukça sevilen ve saygı gösterilen bir alimin karşılaştığı bir muamele Sünni ulema içerisinde muhalefet ile birlikte hareket edenlerin sayısının artmasına da yol açtı.
Kısa bir süre sonra ülkeyi terk ederek Türkiye’ye geldi ve uzun yıllardı atıl olan Şam Alimler Birliği hareketini Suriye’den gelen diğer ulemanın da katılımıyla ihya etti. Nisan 2014’te ise İstanbul’da Suriye İslam Konseyi’ni kurarak devrimi destekleyen ve muhalif kitlenin fetva/görüş ihtiyacını karşılayan bir yapıya liderlik etmeye başladı.
2021 Kasım ayında Beşar Esed’in Suriye Büyük Müftülüğü makamını lağveden kararı muhalefet tarafından kabul edilmezken Suriye İslam Konseyi Usame el-Rıfai’nin Suriye Büyük Müftüsü olarak seçildiğini duyurdu. Bu karar muhtelif muhalif siyasi ve askeri gruplar tarafından kabul görüp tebrik edildi.
