YPG/SDG’ye yönelik suçlamalar içerisinde eski Daeş unsurlarının bölgede YPG/SDG içerisinde rol aldıkları iddiası önemli yer tutmaktadır. Bölgedeki varlığı ve eylemlerini “Daeş karşıtı mücadele” altında meşrulaştıran örgütün eski Daeşçiler ile ilişkilerine dair The New Arab’dan Muhammed Hardan’ın geçtiğimiz günlerde yayınlanan araştırma dosyası oldukça ilgi çekici.[1] Hardan’ın araştırmacılar ve bölge unsurlarıyla yaptığı mülakatlar sonucu ortaya çıkan çalışmada eski Daeş unsurlarının bilhassa Deyrezzor ve çevresinde etkin oldukları anlaşılmaktadır. Hardan’a konuşan Suriye Aşiretler Konseyi sözcüsü Hammad el-Esad 2019’da Bağuz’un SDG eline düşüşü sonrası teslim olarak SDG’ye katılan eski Daeş unsurlarının insanlara kötü muamele yapmaktan geri durmadıklarını ve bu sebeple SDG içindeki eski Daeşçi varlığının bölgede endişeye yol açtığını dile getirmiştir. Söz konusu Daeşçilerin çatışma tecrübeleri sayesinde YPG/SDG’nin muhaliflerin kontrolündeki alanlar gerçekleştirdikleri bombalı saldırılarda rol oynadıklarını iddia eden el-Esad’ın bu iddiasını Jusoor Center for Studies’den Enes Shawakh de onaylarken Shawakh’a göre YPG/SDG unsurları içerisindeki eski Daeş unsuru militan sayısı 5000. Hardan’ın bu sayılarla alakalı mülakat yaptığı bir diğer isim olan Ahmed Ramazan (Euphrates Center for Combating Violence and Terrorism adlı araştırma kuruluşunun direktörü) ise araştırmalarına göre YPG/SDG içindeki eski Daeş militanı sayısının 4834 olduğunu ve bu unsurların ekseriyetinin Daeş’te olduğu gibi YPG/SDG’de de saha unsuru olarak hareket etmeye devam ettiğini ancak az sayıda bir kısmının da sözde özerk yönetimin uzantısı yapılarda idareci görevinde bulunduklarını iddia etmiştir.
Daeş mensubu militanların YPG/SDG bünyesine girme süreçleri ise dosyaya göre 2018’e dayanmakta. Mülakat yapılan Al-Sharq araştırmacısı Saad el-Share söz konusu dönemde Hacin bölgesinde Daeş ile YPG/SDG arasındaki çatışmalar sonucunda bir önemli bir kısım Daeş mensubunun teslim olduğunu ve bunların bir kısmının YPG/SDG içerisine entegre edildiğini vurguladı. Öyle ki YPG/SDG içindeki yoğun eski Daeş mensubu varlığı Daeş’in intikam eylemlerine de yol açtı. Haberde örnek iki vaka ele alındı. Örgütün bir dönem Ganimet Divanı (Haseke’de) ve Maden Divanı (Deyrezzor’da) uzantılarında görevli Musa el-Haşim’i SDG ve uluslararası koalisyon ile istihbari işbirliği sebepli idamı ve SDF bünyesinde rütbeli olarak görev eski Daeş mensubu Raed Hüseyin’in idamı söz konusu vakalar olarak haberde kendisine yer buldu. Daeş’in haber ajansı Amaq’ın infaz görüntülerini “koalisyonun casuslarının infazı” olarak nitelemesi Daeş’in SDG içerisindeki bu yapılanmanın ABD’den bağımsız okumadığını da göstermektedir.
Habere göre YPG/SDG’nin bu unsurları kendi bünyesine katmaktaki öncelikli amaçları ise bölgedeki istihbari çalışmalar ve askeri faaliyetlerde örgüt üyelerinin tecrübelerinden faydalanmak. Hardan araştırmalarına göre YPG/SDG bünyesinde bulunan ve hali hazırda rütbeli olarak görev alan eski Daeşçilerin önemli bir kısmının Deyrezzor ve çevresinde YPG/SDG istihbari faaliyetlerini yürüttüklerini ileri sürmektedir. Bu militanların bölgedeki aşiretlerle bağlantılı oldukları, YPG/SDG’nin aşiretlerle kurduğu dengenin bir sonucu olarak aşiretlerin araya girmesiyle bu şahısların önce yargısız şekilde salıverildiği ardından YPG/SDG bünyesine alındığını iddia edilmektedir. Haberde ayrıca bu eski Daeş militanlarının EYPlere dair teknik bilgileri başta olmak üzere sahip oldukları ciddi askeri tecrübenin de YPG/SDG’nin entegrasyon projesinin motivasyonları içinde yer aldığı vurgulanmıştır.
YPG/SDGnin Daeş mahkumları kozu üzerinden hem maddi kazanım sağlayıp hem de Daeş tehdidini canlı tutarak kendine verilen dış desteği ayakta tuttuğu göz önünde bulundurulduğunda eski Daeş mensuplarını saflarına katmaları da örgütün pragmatist çizgisine uygun gözükmektedir. Bununla birlikte halihazırda bölgedeki Arap siviller ile sorunlar yaşayan YPG/SDG’nin bir de eski Daeşçiler üzerinden bölgede korku dalgası yayması kendisi için pek rasyonel bir tercih değildir. Zira aşiretlerin YPG/SDG’den dahi daha pragmatik aktörler olduğu bölgede söz konusu Daeş unsurlarının YPG/SDG kontrolü dışında eylemlerle örgütün başına iş çıkarması da muhtemeldir.
Ömer Behram Özdemir
[1] https://www.alaraby.co.uk/investigations/%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%B4-%22%D9%82%D8%B3%D8%AF%22-%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D9%84%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B9%D8%B6%D8%A7%D8%A1-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B8%D9%8A%D9%85%D9%8A%D9%86?fbclid=IwAR3ROgFZWAwM7s9FxoF5tY87JiPkfGCcR72rQh4NzHXfgRidXNJuTEvo_T4 , Erişim Tarihi: 8 Kasım 2021.
