İç savaşın 10.yılının geride bırakıldığı bu günlerde, İngiliz makamları Beşar Esed’in eşi Esma Esed ile alakalı önemli bir kararın arifesinde. Londra Metropolitan Polis Teşkilatı, Suriye rejimi tarafından işlenen savaş suçlarının işlenmesine yardım etme, teşvik ve kışkırtmada bulunduğu gerekçesiyle Esma Esed hakkında bir ön soruşturma açtı.[1]

Bu hamlenin arka planında Esma Esed’in, rejim ve ordusunun yasa dışı uygulamalarına destek amaçlı konuşmaları etkili oldu.

Bilhassa Uluslararası Adalet Adalet Odalarından olan “Guernica 37”ye bağlı avukatlar, Esma Esed’in kendisini rejimden uzak tutmayıp rejim ordusunun askerleri ve ailelerine yönelik moral ve destek temalı konuşmalarını, “savaş suçlusu” rejimin eylemlerini onay ve teşvik kapsamında olduğunu belirtmişlerdir.

Guardian’ın iddiasına göre, ön soruşturma ile gündeme gelen bu dosyayla alakalı Metropolitan Polis Teşkilatı Savaş Suçları birimi sene başından beri mesai harcamaktaydı ve elde edilen deliller ışığında soruşturma kararı verdiler. Metropolitan Polis Teşkilatı’nın soruşturmaya varan çalışmalarının başlangıcı ise emniyet kaynaklarının ifadelerine göre Temmuz 2020’de Savaş Suçları birimine yapılan müracaata dayanmakta[2]. Soruşturmanın genişlemesi ve neticesinde Esma Esed’in suçlu bulunması durumunda, Esma Esed’in İngiliz vatandaşlığının düşürülmesi ve hakkında uluslararası tutuklama emri çıkarılması ihtimaller dahilinde.

 İngiltere, AB ve ABD tarafından mali yaptırımlar listesine alınan Esma Esed’in, rejim içerisinde yükselen etkisi bu yeni soruşturmayla da bir nevi İngiliz makamlarınca da teyit edilmiş olacak. ABD tarafından “eşi ve kendi ailesinin desteğiyle Suriye savaşından büyük kazanç elde ettiği” suçlamasıyla Sezar Suriye Sivil Koruma Yasası kapsamında yaptırım listesine alınan[3] Esma Esed, 2016’dan sonra rejim içi siyasette etkisini arttıran bir figür olarak her zamankinden daha fazla ön plana çıktı.

Kurduğu Souria Holding üzerinden rejim ekonomisi üzerinde etki sahibi olmak isteyen Esma Esed  son dönemde bu sebeple rejimin uzun yıllardır müttefiki olan Rami Mahluf ile ters düşerek Mahluf’un rejim tarafından istenmeyen bir figür haline gelmesinde etkili olmuştu. Finans kurumlarındaki tecrübesi ve son dönemde daha da ortaya çıkan hırsı ile rejim içerisinde yeni bir aktör olarak kendini konumlandırmaya çalışan Esma Esed, önce uluslararası yaptırımlara hedef olarak şimdi de savaş suçlarıyla bağlantılı olduğu iddiasıyla kendisine uluslararası kamuoyu nezdinde rejimin bir parçası imajını kazanmış durumda.  Soruşturma sonucu suçlu bulunması halinde ise savaş suçları ve terörizm ile ilişkili dosyalarda vatandaşlık hakkının kaybı konusunda emsal teşkil edecektir.

Ömer Behram Özdemir

[1] https://www.theguardian.com/world/2021/mar/14/asma-al-assad-syria-risks-british-citizenship-loss-possible-terror-charges , Erişim Tarihi: 15 Mart 2021.

[2] https://syrianobserver.com/news/64584/assads-wife-could-be-prosecuted-in-uk-have-citizenship-revoked.html , Erişim  Tarihi: 15 Mart 2021.

[3] https://www.suriyegundemi.com/esed-e-iskence-sebebiyle-yeni-yaptirimlar-sezar-yasasi-1