Kriz Dönemlerinde İran Dışişleri Bakanı: Ali Ekber Velayeti
1945 yılında Tahran’a bağlı Şemiran köyünde doğan Ali Ekber Velayeti, İran dini liderine uluslararası konularda danışmanlık yapmaktadır. Lisans eğitimini Tahran Üniversitesi Tıp Fakültesi bölümünde, master eğitimini Amerika’da Johns Hopkins Üniversitesi’nde alan Ali Ekber Velayeti, 79 devrimi sonrası 1980-81 yılları arasında Sağlık Bakanı Yardımcılığı yaptıktan sonra 1981-1997 arasında Ali Hamaney ve Haşimi Rafsancani’nin Cumhurbaşkanlığı döneminde 16 yıl boyunca Dışişleri Bakanlığı görevini yürütmüştür.[1]Ali Ekber Velayeti, Maslahatı Teşhis Konseyi üyeliği de olmak üzere siyaset, kültür ve tıp alanlarında 38 görevi aynı anda yürüten tecrübeli bir isimdir. [2]
Ali Ekber Velayeti, 2011 yılında Suriye’de başlayan iç savaş sonrası İran adına diplomatik temaslarda öne çıkan önemli bir siyasetçidir. “Eğer Suriye’de savaşmasaydık düşmanla İran’da çarpışırdık” diyen Velayeti, “Amerika’nın Suriye’yi direniş cephesinin zayıf halkası olarak gördüğünü fakat Suriye’nin direniş cephesinde altın halka olduğunu” ilave etmiştir.[3] 2015 yılında yaptığı bir başka açıklamada, “Suriye’ye yaptığımız yardımlar olmasa idi bu devlet düşmüş olurdu” ifadesini kullanan Velayeti, Beşar Esad’ın varlığını İran için “kırmızı çizgi” olarak tanımlamıştır. [4]
ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin DAEŞ’in kalesi Rakka’yı alması sonrası Beyrut’ta yaptığı açıklamada Suriye Ordusu’nun Rakka’ya ilerleyeceğini duyuran Ali Ekber Velayeti[5], Doğu Guta’nın rejim güçlerinin eline geçmesinden sonra ise muhaliflerin elinde bulunan İdlip şehrinin sıradaki hedef olduğunu açıklamıştır.[6]
İsrail savaş uçaklarının Humus’ta bulunan T-4 hava üssünü vurmasıyla 7 İran Devrim Muhafızları üyesinin ölümünü cinayet olarak değerlendiren Ali Ekber Velayeti, bu saldırıların cevapsız kalmayacağını söylemiştir.[7]
2017 yılında Şam’da Suriye Eğitim Bakanı ile görüşen Velayeti, Suriye’nin İran Azad Üniversitesi’nin bölge ülkelerindeki merkezi olacağını, Şam, Halep ve Lazkiye şehirlerinde Azad Üniversitesi’nin kurulacağını duyurmuştur. İran Azad üniversitesinin hâlihazırda Lübnan, Afganistan, İngiltere ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde faaliyetleri bulunmaktadır. [8]
Ali Ekber Velayeti Suriye’de tansiyonun yükseldiği dönemlerde İran devrim lideri tarafından Şam’a gönderilip İran Dışişleri Bakanı seviyesinde temaslarda bulunabilmektedir. Velayeti’nin Beyrut, Bağdat ve Şam’daki diplomatik temaslarının trafiği İran Dışişleri Bakanı Cevat Zarif’in temaslarından daha yoğun olduğu söylenebilir.
Dipnotlar
[1]http://hamshahrionline.ir/details/59893
[2]http://etemaadonline.ir/content/147172/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D9%81%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%DA%A9–%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-72-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%9B-%D9%85%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-38-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA
[3]http://www.ana.ir/news/72884
[4]http://www.dw.com/fa-ir/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AF-%D8%AE%D8%B7-%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/a-18897644
[5]http://www.bbc.com/persian/world-41862223
[6]http://farsi.alarabiya.net/fa/middle-east/2018/04/12/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%BA%D9%88%D8%B7%D9%87-%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82-%D8%A7%D8%AF%D9%84%D8%A8-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D8%B1%D8%AF.html
[7]http://www.bbc.com/persian/iran-43712039
[8]http://velayati.ir/fa/news/2319/%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D8%AF
