2006’dan bu yana Esed yönetiminin Dışişleri Bakanlığı görevinde bulunan Velid Muallim’in 16 Kasım’da öldüğünün duyurulmasının ardından, rejimin yeni Dışişleri Bakanının kim olacağına dair tartışmalar başladı.
Muhalif çizgide yayın yapan haber sitesi Nedaa Syria, Muallim’in koltuğu için şu an 4 adayın ön plana çıktığını belirterek, şu isimleri yazdı: Faysal Mikdad, Beşar el-Caferi, Eymen Susan ve Buseyna Şaban.[1]
Nedaa Syria’nin sıraladığı isimlerde, Velid Muallim’in koltuğu için en önemli aday olarak gösterilen Faysal Mikdad, Muallim’in göreve getirildiği 2006 senesinden bu yana Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Muallim’in yardımcılığına getirilmeden önce Suriye’nin BM Daimi Heyeti’nin üyesi olan ve 2003-2006 arasındaki dönemde BM Suriye Daimi Temsilcisi olarak görev yapan Mikdad’ın Rusya nezdindeki güvenilir imajı kendisine makam yarışında bir avantaj sağlayabilir.
Faysal Mikdad’ın ardından rejimin BM Daimi Temsilcisi olarak görev alan Beşar el Caferi listede Mikdad’ın hemen ardından gösteriliyor. BM’deki görevi başta olmak üzere Suriye hariciyesinde oldukça tebrübeli bir geçmişe sahip olan ve rejimin uluslarararası alanda görünür simaları arasındaki Caferi’nin İran’a yakın konumu ise Moskova’nın pek hoşnut olmayacağı bir durum olduğu için olası bir terfi ihtimalinde karşılaşacağı yegane “engel” olabilir.
Nedaa Syria’nın hariciye içerisinden gösterdiği üçüncü aday Eymen Susan da halihazırda Dışişleri Bakan Yardımcılığı görevinde bulunuyor. 2014’te bu göreve getirilmeden önce Suriye’nin AB ve Belçika Büyükelçisi olarak görev yaptı. Susan, bahsi geçen adaylar arasında en az popüler olan sima olarak gözükse de rejim adına son yıllarda bilhassa Batı medyasında defaatle çıkmış bir figür. 2016’da Moskova’nın inisiyatifi ile gerçekleştirilen Sochi görüşmelerinde rejim adına konuşması için görevlendirilen Susan “Muallim’in öğrencisi” olarak da bilinmektedir.[2]
Listedeki son aday ise Beşar Esed’in siyaset ve medya danışmanı olarak bilinen Buseyna Şaban. 2002-2008 arasında Gurbetçiler Bakanlığı’nın ilk bakanı olarak devletin üst kademelerinde görev alan Şaban, Baas rejimi içerisinde kariyerine eski lider Hafız Esed ve ardından Beşar Esed’in çevirmenliklerini yaparak başladı. Diplomatik görüşmelerdeki bu göreviyle sivrilen ve hem bakanlık hem de danışmanlık görevlerine ulaşan Şaban, aynı zamanda Hafız Esed’in kızı Büşra Esed ile de yakın bir ilişkiye sahiptir. Geçtiğimiz hafta Şaban’ın danışmanlık görevine gazeteci Luna el-Şibl’in atanması ise Beşar Esed’in Şaban’ı o esnada sağlık sorunlarıyla mücadele eden Muallim’in yerine düşündüğüne dair iddialara dayanak noktası oldu.[3]
Şam’ın Dışişleri Bakanlığı makamının yeni sahibine dair vereceği karar elbette ABD seçimlerinin fiilen sonuçlanıp Biden yönetiminin bölge siyasetiyle ilgilenecek kadrosunun belli olmasının ardından daha da önemli olacaktır. Obama döneminde başkan yardımcılığı görevinde bulunan Biden’ın Suriye ekibinin 2016 öncesindeki ezberlerle mi devam edeceği yoksa mevcut duruma göre hareket edip Obama döneminden farklılık gösterip göstermeyeceği belirsizliğini koruyor. Fakat son kertede bahsi geçen 4 ismin de Beşar Esed’in güvendiği figürler olması, ABD ile ilişkiler anlamında Şam’ın tercihi odaklı ciddi bir değişim ihtimalinin zor olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte Esed’in vereceği kararda Moskova ve Tahran’ın kendilerine daha yakın figürlerin Dışişleri Bakanı olması için yaptıkları kulisler etkili olacaktır. Muallim sonrası yeni Dışişleri Bakanı’nın tayininin Moskova-Tahran rekabeti üzerinden okunması ise dış politikada büyük değişimlerden ziyade, bundan sonraki müzakere inisiyatiflerinde Tahran’ın masada olup olmayacağını belirleyebilir.
Ömer Behram Özdemir
[1] https://syrianobserver.com/EN/news/61962/these-are-the-four-people-in-the-running-to-succeed-walid-al-muallem.html , Erişim Tarihi: 17 Kasım 2020.
[2] https://syrianobserver.com/EN/news/61962/these-are-the-four-people-in-the-running-to-succeed-walid-al-muallem.html , Erişim Tarihi: 17 Kasım 2020.
[3] https://syrianobserver.com/EN/news/61962/these-are-the-four-people-in-the-running-to-succeed-walid-al-muallem.html , Erişim Tarihi: 17 Kasım 2020.
