Suriye’de yaşanan büyük çaplı ekonomik çöküş Suriyelileri geçinme ve hayatta kalma hususunda çaresizce alternatifler aramaya itiyor. Rusya’nın dış politikada bir “aparat” olarak paralı askerlere olan ihtiyacı ise var olan alternatif arayışına arz niteliğinde bir durum yaratıyor. Son dönemde yerel kaynaklardan uluslararası medyaya kadar yansıyan saha raporlarında, muhtelif Rus güvenlik şirketlerinin yerel ve “meçhul” ağlar aracılığıyla ihtiyaç sahibi Suriyelileri paralı asker olarak devşirme yoluna gittikleri belirtiliyor.
Libya’da Suriyeli muhaliflerin varlığına paralel olarak sayıca daha kısıtlı bir şekilde Hafter güçlerine destek amaçlı devşirilen rejim yanlısı Suriyelilerin bu yola başvurmalarında mevcut ekonomik şartlar oldukça etkili. Şark’ül Evsat’a konuşan yerel kaynaklar, Rus şirketlerin Gab bölgesinde, kimi iddialara göre aylık 1000 kimi iddialara göre de, 2 bin Amerikan doları ücret karşılığında Libya için milis devşirdiklerini iddia ediyor. Benzer çalışmaların Deyr ez-Zor bölgesinde de yaşandığına dair yerel kaynaklara yansıyan iddialar ise yaşanan ekonomik darboğaz durumunun genç Suriyelilere paralı askerliği bir çıkış yolu olarak gösterdiğine işaret etmekte.[1]
Libya’ya paralı asker devşirme çalışmaları iddialarının ardından da bu kez Venezuela iddiaları patlak verdi. Suriyeli gazeteci Tarık Acib’e göre Şam, Tartus, Lazkiye, Humus ve muhtemelen pek çok başka bölgede kimlikleri gizli ve Rus şirketleri adına çalışan çok sayıda unsurun Libya’ya milis devşirme sürecine benzer şüpheli faaliyetlerinde ani bir artış meydana geldi.[2] Acib’in sosyal medya hesabında paylaştığı iddiaya göre devşirilen gençler Venezuela’daki “kamu binalarında” “muhafız” olarak görev yapacaklar.[3] Aylık 4 bin Amerikan Doları maaş ve Venezuela’da oturma iznine sahip olmak, bu muhafız adaylarına sunulan vaatler arasında ön plana çıkıyor. Acib, ayrıca Rus şirketler adına sahada adam toplayan bu karanlık unsurların sadece erkekleri değil kadınları da hedef aldıklarını ve ev işçisi olarak devşirmeye çalıştıklarını iddia etmekte. Buna göre, muhtemelen Venezule yönetiminin önemli isimlerinin konutlarında çalışma karşılığında 1500 Amerikan Doları maaş ve Venezuela’da oturma izni Suriyeli kadın adaylara sunulmakta.
Acib’e göre Rus şirketler tarafından devşirilen adaylar 15 Kasım sonrasında Rusya’nın kontrolündeki Humeymim askeri üssünden yapılacak uçuşlarla, Venezuela’ya intikal edecekler. Acib’e göre çaresizlik sebebiyle Rus şirketleri ile “muhafızlık” için sözleşme yapan Suriyelilerin sonlarının, çatışma hattında milis olarak yer almaya dönüşme ihtimali oldukça yüksek.
Yerel kaynaklara yansıyan bu şüpheli ve pek çok noktası henüz aydınlanmayan süreçte, şimdiden eğitimler sonucu Venezuela’ya gönderilen muhafız unsurların varlığı da medyaya yansıdı. El-Arabiya’nın Venezuela muhalefet kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Venezuela’ya gelen Suriyeli muhafız birlikler Maduro’nun oldukça yakınındaki isimlerden Sanayi ve Milli Üretim Bakanı Tarık el-Aysami ve ailesinin korumasını yapmakla görevlendirildi.[4] Lübnanlı bir anne ile Suriyeli Dürzi bir babanın oğlu olan Tarık el-Aysami, Maduro yönetimi ve Tahran-Şam-Beyrut arasında köprü vazifesi gören bir figür olarak karşımıza çıkıyor. Babası ve büyük amcasının Irak Baas Partisi ile ilişkileri sebebiyle bölge siyaseti aktörleriyle hayatı boyunca temasta olan el-Aysami, Maduro yönetiminde yükseldikçe bu temasları Venezuela içine taşımış ve ülkede Hizbullah ile iltisaklı şahısların merkezinde olduğu suç ve rant ağları kurdu.[5] Aysami’nin Suriye ve bölgeyle yakın ilişkilerini göz önüne alınca bu iddialar henüz görsel olarak teyit edilmemekle birlikte “olası” gözükmekte. Yakın gelecekte bu konuyla alakalı yeni gelişmelerin medyaya düşmesi ve belki de devşirme süreçlerinin daha aleni uygulanması beklenilebilir.
Ömer Behram Özdemir
[1] https://english.aawsat.com/home/article/2612516/under-guise-russian-companies-%E2%80%98unknown-parties%E2%80%99-recruit-syrians-head-venezuela , Erişim Tarihi: 11 Kasım 2020.
[2] https://english.aawsat.com/home/article/2612516/under-guise-russian-companies-%E2%80%98unknown-parties%E2%80%99-recruit-syrians-head-venezuela , Erişim Tarihi: 11 Kasım 2020.
[3] https://english.aawsat.com/home/article/2612516/under-guise-russian-companies-%E2%80%98unknown-parties%E2%80%99-recruit-syrians-head-venezuela , Erişim Tarihi: 11 Kasım 2020.
[4] https://english.alarabiya.net/en/News/world/2019/09/07/Syrians-arrive-in-Venezuela-to-guard-minister-wanted-by-the-US-Report , Erişim Tarihi: 11 Kasım 2020.
[5] https://www.atlanticcouncil.org/in-depth-research-reports/issue-brief/the-maduro-hezbollah-nexus-how-iran-backed-networks-prop-up-the-venezuelan-regime/ , Erişim Tarihi: 11 Kasım 2020.
