Analiz-Haber / Suriye Gündemi
Suriye’deki olaylardan önce 3 kolordu ve 12 tümenden oluşan Suriye ordusu 5 yıldır süren savaşın ardından, insani açıdan büyük bir kayıp vermesine rağmen (sadece 2011 yılında çoğu Sünnilerden oluşan 3 bin subayın rejimden ayrıldığı tahmin ediliyor) hâlihazırda kendi yapısını muhafaza ettiği görülüyor. Orduda tümenlerle birlikte bazı bağımsız tugaylar bulunuyor fakat ordunun 1946 yılında kurulmasından bu yana bu tümenler ordunun ana omurgasını teşkil ediyor. Tümenler 60’lı ve 70’li yılların stratejisini yansıtır şekilde Suriye’nin güney ve güney batısında (Golan tepelerine yakın) daha çok bulunuyordur.
5. ve 9. tümen güneyde Deraa iline yakın konuşlandırılırken, 15. Tümen Süveyda’ya yakın. Suriye’nin başkenti Şam’ın etrafında ise 6 tümen bulunuyor. Toplam olarak 9 tümen güneyde bulunurken kalan 3 tümeninin ikisi (11. Ve 18. Tümen) Suriye’nin ortasındaki Humus’ta bulunuyor. Doğuda (Rakka Eyaletinde) ise tek bir tümen (17. Tümen) yer alıyor. Tümenlerin Suriye coğrafyasındaki dağılımına baktığımızda Suriye’nin kuzeyinde Türkiye sınırına yakın veya Suriye’nin batısında bir tümen bulunmadığını görebiliriz, bu da muhalefetin bu bölgelerde daha etkili olmasını açıklayan bir durum olarak değerlendirilebilir. Bu bölgelerde silahlı ayaklanma olunca Esad rejimi ‘askeri toplanma kampları’ kurdu, tabi ki kamplar dayanıklılık konusunda güçlü değildi. Örneğin İdlib’te kurulan Mastuma kampı kuşatma aylardır sürünce Nisan 2015 tarihinde muhalefetin eline düştü.
Barışçıl ayaklanmanın silahlı bir çatışmaya dönüşmesinden bu yana muhalefetin güçlü hamlelerine rağmen Esad rejimi sadece bir tümen kayıp verdi. Rakka’da bulunan 17. Tümen Temmuz 2014 tarihinde IŞİD tarafından ele geçirildi. Nitekim bu tümen en son oluşturulan tümendi. Amerika 2003 yılında Irak’ı işgal ettikten sonra bu tümen kuruldu. Diğer tümenlere bakıldığında ise Esed rejiminin hala bunları kontrol ettiğini görebiliriz, bazıları -5. Ve 9. Tümen gibi- uzun bir kuşatma altında bulunduğu halde muhalefet tarafından alınamadı.
Suriye ordusu askeri açıdan büyük kayıp verdi, Esed rejimi buna karşın yardımcı olabilecek yerel veya Suriye çapında milis güçler kurdu. Milisler orduya entegre edilmediyse de ordunun denetiminin altında hareket ettiği görülüyor. Suriye ordusu, milisler ve muhalif grupların gelecekte Suriye’deki yeri ve rolü belki Suriye krizinin en önemli sorulardan bir olarak yerini koruyor.
