YPG/PKK’nın güdümlü tanksavar füzesi (ATGM) kullanarak düzenlediği ve 2 Türk askerinin şehit olduğu terör saldırısının ardından gözler yeniden Tel Rıfat bölgesine çevrildi. Suriye’nin 2011 öncesine bakıldığında neredeyse herhangi bir gündemin parçası olmayan Tel Rıfat, 2016 yılından beri savaşın stratejik noktalarından biri haline geldi. Şubat 2016’ya kadar Suriyeli muhaliflerin kontrolünde bulunan kent, Rusya’nın yoğun hava desteğiyle birlikte Afrin bölgesinde mobilize olan YPG/PKK unsurlarının kontrolüne geçti. Rusya, bu desteği sayesinde Halep’teki muhaliflerin kuzey bağlantısını keserken, Afrin ve çevresine konuşlandırdığı ve mobilize ettiği birlikler ile bölgedeki askeri varlığını artırmıştır.
Kısaca ifade edilen bu tarihsel süreç akılda tutulduğunda Tel Rıfat’ın Rusya – YPG/PKK ilişkisinin mihenk taşı olduğu söylenebilir. Fırat Kalkanı Harekatı (FKH) El Bab zapt edildikten sonra TSK, Menbiç’e yöneldiğinde şehrin batısındaki Arima bölgesinde, Ruslar karşısına çıkmıştır. Bu sürecin ardından YPG/PKK’nın ABD desteği ile başta Rakka olmak üzere alan genişletmesi ve ABD ile uzun soluklu girilen işbirliği, Rusya’yı, Afrin’den çekilmeye itmiştir. Bu zeminde gerçekleşen Zeytin Dalı Harekatı (ZDH) sırasında tıpkı FKH’de olduğu gibi Rusya, Tel Rıfat’ta TSK’nın yeniden karşısına çıkmıştır. ZDH döneminde Türk yetkililerin Tel Rıfat’ın da terörden temizleneceği açıklamalarına rağmen Tel Rıfat, 2018 yılından bu yana PKK’nın Afrin’deki hücrelerini FKH-ZDH bölgelerine yönelik saldırılarını organize ettiği bir üs haline gelmiştir.
Tel Rıfat’ın tarihsel ve Rusya ile ilintili yakın dönem geçmişini geride bıraktıktan sonra yeni dönem anlaşmasındaki yerine değinmek gerekir. Söz konusu yeni anlaşma da giderek eskimesine rağmen Rusya henüz vaat ettiklerini yerine getirmemiştir. Nitekim TSK ve SMO’nun müşterek Barış Pınarı Harekatı sonrasında Rusya ile gerçekleştirilen anlaşmaya göre Tel Rıfat ve Menbiç bölgelerinden terör örgütü YPG/PKK tamamen çıkarılması gerekirken, bırakın çıkarılmayı hala saldırılarını sürdürebilmektedir. Bugün gelinen noktada Tel Rıfat, TSK’nın DEAŞ ve YPG/PKK terör örgütlerinden arındırarak güvenli bölge haline getirdiği FKH ve ZDH bölgelerinin güvenlik ve istikrarını birinci dereceden tehdit etmektedir.
2016’dan bu yana geçen 5 yıl içerisinde Tel Rıfat’ın PKK tarafından ele geçirilmesinden dolayı on binlerce Tel Rıfatlı, Azez ve Mare bölgeleri başta olmak üzere FKH bölgesinde göçmen konumuna düşmüştür. Sıklıkla da Tel Rıfat’ın özgürleştirilmesine yönelik eylem gerçekleştirmektedir. PKK ise bölgenin demografisiyle oynayarak bölgeden çıkan Arap ailelerin yerine Afrin’den veya ülkenin başka bölgelerinden Kürt yerleşimci getirmektedir.
Tel Rıfat’ın geçmişini ve başlıca sorunlarını ele aldıktan sonra olay gününe ve sonrasında yaşananlara bakabiliriz. 8 Nisan’da MSB, mefhum saldırıyı duyurduktan sonra[1] PKK’nın Afrin hücreleri grubu ‘HRE’ 9 Nisan’da saldırının görüntülerini yayınladı. Söz konusu görüntüye göre 2 kez ATGM atışı gerçekleştiriliyor. Edit edilmiş saldırı videosunda dikkat çeken nokta ise kullanılan ATGM’nin Suriye’de alışılagelmişin dışında bir ATGM olması. Yine uzmanlara göre, PKK’ya bu ATGM türünü Rusya’nın sağlamış olması muhtemel bir senaryo. Özellikle Türkiye’nin Ukrayna ile işbirliğini geliştirdiği günlerde bu saldırının gelmesi, bir takım soru işaretlerini beraberinde getirmektedir. Rusya’nın Türkiye’ye mesaj verme amacıyla bu saldırıyı organize ettiği de ihtimaller arasında. Böyle bir senaryo, geçmişte de sıklıkla görülmüştür.
Saldırının ardından ise Rus askeri birliklerinin süratle bölgeden ayrıldığına yönelik görüntülere bağlı olarak, Rusların bölgeden çekildiği haberleri servis edildi[2]. Yerel kaynaklar bu haberi kısa sürede yalanlayarak rutin bir değişim olduğunu ifade ettiler.[3] Ardından SMO’ya ait dronların bölgeye bir bildiri gönderdiği, halkı YPG/PKK’ya güvenmemeleri noktasında uyardığı bildirildi.[4] Bazı rejim yanlısı hesaplar da İran destekli Şii milislerin bölgeye sevkiyat gerçekleştirdiğini iddia etti.[5] Söz konusu haberler, son günlerde tamamen kesildi. Ancak TSK’nın bölgeye topçu atışları belirli aralıklarla sürmeye devam ediyor.
Kutluhan Görücü
[1] https://twitter.com/tcsavunma/status/1379875191552086025?s=20
[2] https://twitter.com/msaidergun/status/1382398614526377988?s=20
[3] https://twitter.com/anasanas84/status/1382142358825922562?s=20
[4] https://twitter.com/leventkemaI/status/1382393145435025408?s=20
[5] https://twitter.com/N0tWoofers/status/1382316613454680070?s=20
